Rum Suresi mucizesi(!) incelemesi

Kuran mucizecilerinin en fazla dillendirdiği ayetlerden birisi Rum suresidir. Bu surede Rumların (Romalıların) mağlup olduğunu fakat birkaç yıl içinde galip geleceği yazar. Bu ayette Rumların mağlup eden devletin Sasaniler olduğu, bu mağlubiyetten birkaç yıl içinde Sasanilere galip gelindiği belirtilir. Önce ayete bakalım.

RUM SURESİ 2-5. AYETLER

Rumlar, yakın bir yerde yenilgiye uğratıldılar. Onlar yenilgilerinden sonra birkaç yıl içinde galip geleceklerdir. Önce de, sonra da emir Allah’ındır. O gün Allah’ın (Rumlara) zafer vermesiyle mü’minler sevinecektir. Allah, dilediğine yardım eder. O, mutlak güç sahibidir, çok merhametlidir.

Bu ayette vurgulanan detaylara bakalım.

– Rumlar yakın bir yerde yenilmiştir. (bazı çevirilerde “yakın” yerine “en alçak” diye çevirilir)

– Birkaç yıl içinde Rumlar galip gelecektir. (birkaç anlamına gelen Arapça’daki “bid” kelimesinin 3 ile 9 yıl arasında bir süre olduğu söylenir)

– Gerçekten de Rumlar, birkaç yıl sonra Sasanileri mağlup eder ve Kuran haklı çıkar.

Öncelikle bu ayetin detaylarından bahseden sahih hadislere bir bakalım.

Tirmizi hadis no:3194

Bu ayet nazil olduğu gün, Farslar, Rumları mağlup etmişler ve Müslümanlar, Kitap ehli oldukları için, Rumların kendilerine galip gelmesini istemişlerdi. Bunun üzerine Allah şöyle buyurdu. “O gün mü’minler Allah’ın yardımıyla sevineceklerdir. Allah dilediğine yardım eder”. Fakat Kureyşliler, ehli kitap olmadıkları ve kıyamete inanmadıkları için Farsların galip gelmesini istediler. Allah bu ayeti indirdiği zaman Ebu Bekir Sıddık dışarı çıktı ve Mekke’nin geneline “Elif, Lam, Mim” diye ilan etti. “Romalılar yenildi ve onlar yenildikten sonra en yakın diyarda, Bid’ yıllarında galip geleceklerdir.” Bazı Kureyşliler “o zaman bu iddia sizin ve bizim aramızdadır” dediler. Yoldaşınız birkaç yılda Romalıların Persleri yeneceğini iddia ediyor, öyleyse bunun üzerine bir bahse girelim. Ebu Bekir tamam dedi. Bu olay bahis yasaklanmadan önceydi. Bunun üzerine Ebu Bekir ve müşrikler bahse girdiler. Ebu Bekir’e dediler ki: Bid’ süresine ne dersin? (Bid’ 3 ile 9 yıl arasında bir şey demektir). O halde ortada anlaşalım. Böylece 6 yıl üzerinde anlaştılar. Sonra Romalılar galip gelmeden altı yıl geçti. Müşrikler bahiste kazandıklarını Ebu Bekir’den aldılar. Yedinci yıl geldiğinde ve Romalılar nihayet Perslere karşı zafer kazandığında, Müslümanlar Ebu Bekir’i altı yılı kabul ettiği için azarladılar. Fakat Allah Bid’ yıllarında dediğinden o vakit bazıları Müslüman oldu.

Şimdi bu hadisten anladığımız, ehli kitap Rumlar, ateşperest Perslere yeniliyor. Kureyşli müşrikler “Eğer Allah’ınız gerçekten olsaydı Rumları galip getirirdi diye muhalefet ediyorlar.” Muhammed ise kendisine inananları şöyle teselli ediyordu:

“Üzülmeyin, Allah’tan vahiy aldım. Allah ileride ehli kitap Rumlara yardım edecek ve Persleri mağlup edeceklerdir.”

Hatta Muhammed’e muhalif olmaları üzerine Ebu Bekir, Kureyşli müşrikler ile Rumların 6 yıl içinde galip geleceğine dair bahse giriyorlar. 6 yıl geçmesine rağmen Rumlar kazanamadığı için Ebu Bekir bahsi kaybediyor ama ayette bid’ yani 3 ile 9 yıl içinde dediği için ayetteki söylem doğru çıkıyor. Tabi ki bu hadisin ufak farklılıklar ile başka şekilde rivayetleri de vardır. Başka bir hadiste bahis süresi 5 yıl iken, başka bir hadiste bahsi kazanan kişinin Ebu Bekir olduğu yazar. Belki de Ebu Bekir’in bahsi kaybetmesini yazmak istemediği içindir bilemeyiz.

Fakat burada önemli olan konu bu ayetin ne zaman yazıldığıdır?

Yukarıdaki hadise göre “bu ayet nazil olduğu gün, Farslar, Rumları mağlup etmişler.”

Bu savaş için kimi yorumcular, 617 yılında 2. Hüsrev’in Konstantinopolis’i kuşatmasından dolayı Rumların bütün şartları kabul ederek teslim olmasını söylerken, Taberi ise 614 yılında yapılan ve diğer kaynaklarda pek bahsedilmeyen Adhri’at savaşı olduğunu söyler.

624 yılına gelindiğinde ise İmparator Herakleios 624’te Azerbaycan’a girerek Zerdüşt’ün doğum yeri olan Cloromia’yı yerle bir edip İran’ın en önemli ateş tapınağını yıkar. Böylece Rumlar galip gelmiş olur.

Ancak bu hadisin tersini söyleyen başka bir rivayet var mıdır? Evet vardır.

Tirmizi hadis no:3192

Ebu Said rivayet etti:
“Bedir günü Rumlar, İranlılara galip geldiler. Müminler buna sevindiler ve sonra şu âyet nazil oldu:
“Elif Lam Mim. Rumlar yenildiler. Allah’ın yardımıyla, mü’minler sevinecekler… (30:1-5)”
Böylece inananlar, Rumların Perslere karşı kazandığı zaferden dolayı mutlu oldular.

Peki bu rivayette ne görüyoruz? Rum suresinin Rumların, Persleri yendikten sonra yazıldığını anlatıyor, yani 624 yılında. Yani şöyle düşünün. Tarih dersindesiniz ve öğretmen şöyle bir anlatım yapıyor. Fatih Sultan Mehmet padişah oldu. İleride İstanbul’u fethedecektir. Aslında Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethettiğini biliyoruz fakat olayı anlatırken gelecek zaman kipi ile anlatım yapılıyor. Yani aynı şekilde, bu rivayete göre Rum suresi, Rumlar galip geldikten sonra yazılmış ve Rumların galip geleceği böyle bir anlatım ile aktarılmış olabilir.

Ayrıca Kuran’daki 114 sureden biri olan, Rum suresi ve ondan sonra inmiş surelerin nüzul sıralarına bakalım.

                           .
                           .
                           .
İnşikâk Suresi             83-Mekkî

Rûm Suresi                84-Mekkî

Ankebût Suresi          85-Mekkî

Mutaffifîn Suresi        86-Mekkî

Bakara Suresi             87-Medenî

Enfâl Suresi                88-Medenî

Âl-i İmrân Suresi        89-Medenî

Ahzâb Suresi              90-Medenî

Mümtehine Suresi     91-Medenî

                            .
                            .
                            .

Bu nüzul sırasına göre şöyle bir kıyaslama yapabiliriz. Rum suresinden sonra yazılmış bir ayetin tarihini kesin olarak biliyorsak Rum suresi de aşağı yukarı buna yakın olmalıdır yorumunu çıkarabiliriz.

Ahzab 26 ve 27. ayetler Beni Kurayza Gazvesi’nden hemen sonra yazılmıştır. Yani 627 yılında.

Yani Rum suresi de 627 yılından birkaç yıl önce yazılmış olması lazımdır. Kendisinden 6 sure önceki Rum suresinin 617 yılında mı olması daha mantıklıdır yoksa 624 yılında mı?

Yine aynı şekilde Enfal 65 ve 66. Ayetler Bedr savaşından önce yani 624 yılında yazıldığına göre kendisinden birkaç sure önce yazılan Rum suresi o yıllarda yazılmış olması mı mantıklıdır yoksa 617 yılında yazılmış olması mı?

Son olarak diyelim ki bunların hepsi gerçekten de mucizecilerin iddia ettiği gibi olsun. Burada yine de mucizevi hiçbir şey yoktur. Sasaniler ve Romalılar sınır komşusudur. Zaten bu devletler devamlı savaş halindedir. Sürekli olarak birbirlerine karşı galibiyet ve mağlubiyet alan devletlerdir. Yani Rumlar mağlup olduktan sonra “merak etmeyin ileride Rumlar galip gelecektir” demek için birinin Tanrı ile konuşmuş olmasına gerek yoktur. Ayrıca bu sözler gerçekten bir Tanrıya aitse, Tanrı bir zaman aralığı vermez. Direkt olarak kaç yıl sonra galip geleceğini söyleyerek nokta atışı yapar.

Ayrıca bu tahminler gerçekten Tanrı’ya aitse doğru çıkmayan da bir tahmin de vardır.

ENFAL SURESİ 65-66. AYETLER

Ey Peygamber! Müminleri savaşa teşvik et. Eğer sizden sabırlı yirmi kişi bulunursa, iki yüze (kâfire) galip gelirler. Eğer sizden yüz kişi olursa, kâfir olanlardan bin kişiye galip gelirler. Çünkü onlar anlamayan bir topluluktur. Şimdi Allah, yükünüzü hafifletti; sizde zayıflık olduğunu bildi. O halde sizden sabırlı yüz kişi bulunursa, (onlardan) iki yüz kişiye galip gelir. Ve eğer sizden bin kişi olursa, Allah’ın izniyle (onlardan) iki bin kişiye galip gelirler. Allah sabredenlerle beraberdir. 

ÂL-İ İMRAN SURESİ 124-125. AYETLER

O zaman sen, müminlere şöyle diyordun: İndirilen üç bin melekle Rabbinizin sizi takviye etmesi, sizin için yeterli değil midir? Evet, siz sabır gösterir ve Allah’tan sakınırsanız, onlar (düşmanlarınız) hemen şu anda üzerinize gelseler, Rabbiniz, nişanlı beş bin melekle sizi takviye eder.

Allah, Müslümanlar için, sizden 20 kişi onlardan 200 kişiye, sizden 100 kişi onlardan 1000 kişiye bedeldir, devamında Allah yükünüzü hafifletti sizden 100 kişi onlardan 200 kişiye, sizden 1000 kişi onlardan 2000 kişiye bedeldir diyor. Uhud Savaşından önce ise 3000 melek 5000 melek de size yardım edecek diyor ama savaş kaybediliyor. Önce gazı veriyor, bak bu kadar melek de size yardım edecek yenersiniz deniliyor ama doğru çıkmıyor. Savaş kaybediliyor.

Yukarıda Rumların, Persleri yenmesini mucize olarak anlatanlar bu tahminin doğru çıkmamasından neden hiç bahsetmez? Yoksa burada Muhammed’in ortaya attığı iddianın tutmaması mı yatıyor?